Kullanılabilirlik Testi; bir ürün ya da hizmetin, temsili kullanıcılarla test edilerek değerlendirilmesi anlamına gelmektedir. Genellikle test sırasında gözlemciler, katılımcıları izlerken, dinlerken ve gerekli notları alırken; katılımcılar tipik görevleri tamamlamaya çalışmaktadır.
Amaç; kullanılabilirlik problemlerini ortaya çıkarmak, niteliksel ve niceliksel veri toplamak ve katılımcının ürünle ilgili memnuniyetini tespit etmektir.
Etkin bir kullanılabilirlik testi için, bir test planı geliştirmeniz, katılımcıları belirlemeniz ve sonrasında da bulgularınızı analiz edip raporlamanız gerekmektedir.
Kullanılabilirlik Testinin Faydaları:
Kullanılabilirlik testi, tasarım ve geliştirme ekibinin, problemleri kodlanmadan önce tespit etmelerine yardımcı olmaktadır. Sorunlar ne kadar erken tespit edilir ve düzeltilirse, hem zaman hem de genel program akışı bağlamında o kadar az maliyetli olmaktadır.
Kullanılabilirlik testi sırasında;
- Katılımcıların, belirli görevleri başarıyla yerine getirip getiremediklerini öğrenmiş olursunuz.
- Bu görevlerin tamamlanması için gereken zamanı belirlemiş olursunuz.
- Katılımcıların, web siteniz ya da ürününüzden ne kadar memnun kaldıklarını öğrenmiş olursunuz.
- Kullanıcı performans ve memnuniyetini geliştirmek için yapılması gereken değişiklikleri tespit etmiş olursunuz.
- Ve bu performansın, kullanılabilirlik hedeflerinizi karşılayıp karşılamadığını analiz etmiş olursunuz.
Resmi bir Laboratuvara İhtiyacınız Yok:
Etkin bir kullanılabilirlik testi için resmi bir kullanılabilirlik laboratuvarına ihtiyacınız yoktur. Aşağıdaki koşulları sağladığınızda, başarılı bir kullanılabilirlik testi yapabilirsiniz:
Ses ve görsel ekipmanlarla donatılmış, birbiriyle bağlantılı 2-3 odası olan sabit bir laboratuvar
Portatif kayıt ekipmanı olan bir oda
Kayıt ekipmanı olmayan, kullanıcıyı gözlemleyerek notlar alan gözlemcinin bulunduğu bir oda
Kullanıcının uzaktan yönetildiği herhangi bir yer (moderatör eşliğinde ya da değil)
Maliyeti Etkileyen Faktörler:
Test maliyetleriniz aşağıdakilere bağlı olarak değişim göstermektedir:
- Test tipi
- Test için bir araya getirilen ekibin büyüklüğü
- Test için gereken katılımcı sayısı
- Testin kaç gün süreceği
Bütçenizi, birden fazla kullanılabilirlik testi yapılacak şekilde ayarlamayı unutmayın. Bir web sitesi ya da ürün üzerinde hazırlanan kullanılabilirlik testi, tekrarlanması gereken bir sürece girebilir.
Kullanılabilirlik testi için bütçelendirme yaparken, aşağıdaki unsurları göz önünde bulundurun:
Kullanılabilirlik testini planlamak için zamana ihtiyacınız vardır. Kullanılabilirlik uzmanları ve ekibin, web sitenizin test senaryoları üzerinde yapacakları pilot testler için zamana ihtiyaçları olacaktır. Testi uygulamak, verileri analiz etmek, rapor yazmak ve bulguları sunumlaştırmanın yanı sıra, ön hazırlık için de gerekli zamanı ayırmanız gerekir.
Katılımcıları nereden ve nasıl bir araya getireceğini düşünün. İhtiyaçlarınız doğrultusunda bunu ekip içerisinde çözebilir ya da size katılımcı sağlayacak bir firmayla anlaşabilirsiniz.
Katılımcıların size ayıracağı zaman için ödeyeceğiniz ücretleri ya da seyahat masraflarını bütçenize dahil etmeyi unutmayın.
Gözlem ve kayıt için gereken ekipmanlara sahip değilseniz, laboratuvar ve diğer ekipmanlar için bir kira bütçesi ayırmanız gerekir. Test için bir konferans salonu kullanacaksanız, önceden yerinizi ayırtmanızda fayda vardır.
Proje planınız dahilinde kullanılabilirlik testini uygulamanın yanı sıra, ekibin de test için bir hedef belirlemesi ve sonuçları uyguluyor olması büyük önem taşımaktadır.
