Kullanılabilirlik Değerlendirmesi; kullanıcıların, amaçlarına ulaşmak için bir ürünü ne kadar iyi kullanıp öğrenebildiklerine odaklanırken, aynı zamanda onların, bu süreçten ne kadar tatmin olduklarına da değinmektedir. Bu bilgiyi toplayabilmek için yetkililer; var olan bir sitenin kullanıcılarından geribildirim almak ya da yeni bir siteyle ilgili planları öğrenmek amacıyla çeşitli yöntemler kullanmaktadır.
Kullanılabilirlik Nedir?
Kullanılabilirlik; kullanıcının, web siteleri, yazılımlar, cihaz ya da uygulamaları kapsayan ürün ya da sistemlerle olan etkileşimi sırasındaki deneyimlerinin kalitesini ifade etmektedir.
Kullanılabilirlik; etkinlik, verimlilik ve tamamıyla memnuniyet odaklıdır.
Kullanılabilirlik; yalnızca bir ürün, sistem ya da kullanıcı arayüzüne ait tek boyutla bir özellik değildir. Kullanılabilirlik, aşağıdaki unsurların bir kombinasyonudur:
SEZGİSEL TASARIM: Site navigasyon ve mimarisinin, hiçbir efor gerektirmeden anlaşılabilmesidir.
ÖĞRENME KOLAYLIĞI: Arayüzü daha önce hiç görmemiş bir kullanıcının, basit görevleri ne kadar kısa sürede tamamlayabildiğiyle ilgilidir.
KULLANIM ETKİNLİĞİ: Deneyimli bir kullanıcının basit görevleri ne kadar kısa sürede tamamlayacağına odaklanır.
AKILDA KALICILIK: Siteyi daha önce ziyaret etmiş olan kullanıcının, sonraki ziyaretlerinde siteyi etkin kullanabilecek kadar iyi hatırlayıp hatırlayamaması ile ilgilenir.
HATA SIKLIĞI ve ŞİDDETİ: Kullanıcıların ne kadar sıklıkla hata yaptığı, hataların boyutu ve telafisiyle ilgilenir.
BİREYSEL MEMNUNİYET: Kullanıcının, sunulan sistemi kullanmayı ne kadar sevdiğine odaklanır.
Değerlendirme Metotları Nelerdir ve Ne Zaman Uygulanmalıdır?
Kullanışlı siteler geliştirmenin anahtarı, kullanıcı odaklı tasarımı işin merkezine koymaktır. Konumuz ‘kullanılabilirlik testi’ olduğunda, ’erken ve sık test’ kavramı oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Süreç içerisinde mümkün olduğunca erken test etmek, kullanıcı odaklı tasarımın bir parçasıdır. İçeriğinizi, bilgi mimarisini, görsel tasarımı, etkileşim tasarımını ve genel kullanıcı memnuniyetini geliştirmek ve iyileştirmek için kullanabileceğiniz farklı pek çok yöntem bulunmaktadır.
Test etmenin sunduğu fırsatlar aşağıdaki gibidir:
- Mevcut site üzerinde temel kullanılabilirlik testi
- Amaçlarınıza ulaşabilmeniz için yapılan focus gruplar, anketler ve mülakatlar
- Bilgi mimarisine destek olması için yapılan kart sıralama
- Navigasyon değerlendirmesi için yapılan wireframe testi
- Kullanıcılarınızın doğru yoldan gittiğinden emin olmak için yapılan ‘İlk Tıklama Testi’
- Uçtan uca kullanıcı etkileşimini ölçmek için yapılan kullanılabilirlik testi
- Sitenizin uygulamada ne kadar başarılı olduğunu ölçümlemeye yarayan memnuniyet anketleri
Bu testlerden bir ya da birkaçının kombinasyonu; site, sistem ya da uygulamanızın kullanılabilirliğini radikal bir şekilde geliştirecektir.
Test Sonucu Çıkan Verilerle Çalışmak:
Kullanılabilirlik değerlendirmeleri, iki tip veri elde etmenizi sağlar:
Niceliksel veri gerçekte neler olduğunu gösterir
Niteliksel veri ise katılımcıların fikir ve düşüncelerini görmenizi sağlar
Tüm veriler topladığında, aşağıdakiler için kullanılmalıdır:
- Web sitenizin kullanılabilirliğini değerlendirmek
- Geliştirme için öneride bulunmak
- Önerileri uygulamak
- Yapılan değişikliklerin etkinliğini ölçmek için yeniden test etmek
