Kart sıralama, bir sitenin bilgi mimarisinin tasarlanması ya da ölçümlenmesi için kullanılan yöntemlerden biridir. Kart sıralamda katılımcılara; belirli öğe isimlerinin yazılı olduğu kartlar verilerek, bu kartları konularına göre gruplamaları ve bu grupları da isimlendirmeleri istenmektedir.

Kartları sınıflandırabilmek için gerçek kart, kağıt parçaları ya da bir veya birden fazla online kart-sıralama yazılım aracı kullanılabilir.

Kart Sıralamanın Faydaları:

Kart sıralama; kullanıcıların beklentilerini ve konuları gruplama eğilimlerini anlamanıza yardımcı olur. Kart sıralama tekniği, eğer kullanıcılarınız ve içeriğiniz hakkında bir ön araştırma yapmışsanız, daha da verimli olacaktır. Kullanıcıların nesneleri nasıl grupladıklarını anlayabilmek, size aşağıdakileri sağlamaktadır:

• Web sitenizin yapısını oluşturmak
• Ana sayfanızda neler olacağına karar vermek
• Kategorileri ve navigasyonu belirlemek

Açık ve Kapalı Kart Sıralama:

İhtiyaçlarınıza bağlı olarak, açık ya da kapalı kart sıralama yöntemlerinden birini kullanmayı tercih edebilirsiniz.

Bu iki sistemin farkı aşağıdaki gibidir:

---

Her iki kart sıralama yöntemini de kullanmak isterseniz; öncelikle içerik kategorilerinizi belirlemek için açık kart sistemini, daha sonra kategori isimlerinin ne kadar doğru ve uyumlu olduğunu tespit etmek için kapalı kart sistemini kullanmanız gerekir.

Kart Sıralama Tekniği Seçimi:

Kart Sıralama Nasıl Yönetilir?

1. İçerik konularınızı listeleyin. Konular; cümle ya da kelimelerden oluşabileceği gibi spesifik ya da daha genel olabilir. 50-60 konuyu geçmemeniz önerilir. Bu, sitedeki her sayfayı gruplandıracak bir kart olmayabileceği anlamına gelmektedir.

• Yeni bir site için sıralama yapıyorsanız, sitede yer almasını istediğiniz bilgilerin içerik başlıklarını listeleyin.
• Var olan bir site için sıralama yapıyorsanız, en önemli ve popüler olan içerik türlerinin bir listesini oluşturun.
• Bu listeyi oluşturmak için:
  • İçerik envanterindeki listeye göz atın.
  • En önemli ve en çok kullanılan içeriği belirleyin.

2. Karar verin; Fiziksel kart sıralama mı yapacaksınız, yoksa online kart-sıralama yazılımı mı kullanacaksınız?

• Online kart-sıralama yazılımı kullanıyorsanız, yazılım talimatlarına başvurun.
• Eğer fiziksel kart sıralama yöntemini kullanacaksanız, her konu başlığını ayrı bir kart dizinine yazın.
  • Yapışkanlı etiketler ve kelime işlemci kullanın. Kartlar düzenli, okunaklı ve tutarlı olsun. Sonrasında analiz için bilgisayarınızda, başlıkların bir listesi olsun.
  • Alt köşelerine ya da arkalarına kartların numaralarını yazın. Kartları numaralandırmanız, onları analiz etmeye başladığınızda işinizi kolaylaştıracaktır.
  • Katılımcıların, konuları ekleyebilmeleri ve kartları gruplandırırken grupları isimlendirebilmeleri için boş kartlarınız olsun.
  • Katılımcıların, grupları isimlendirmeleri için farklı renklerde kart kullanın.

1. Her bir oturum için ortalama 1 saat planlayın. Eğer fazla kartınız varsa bu süre uzayabilir.

2. Oturum yerini belirleyin.

• Kağıt kart sıralamada katılımcıların, kartları bir masaya ya da duvara rahatlıkla yayabilmeleri için yeterli alanları olduğundan emin olun. Genellikle toplantı odaları bunun için uygundur.
• Online kart sıralamada ise, internet bağlantısı olan bir bilgisayar, hem katılımcının hem de gözlemcinin rahatlıkla oturabilecekleri bir oda sağlayın.

3. Katılımcı çalışırken ve yüksek sesle düşünürken not alabilecek biri olsun. Bu kişi, ekipten biri ya da gözlemcinin kendisi olabilir.

4. Diğer tüm tekniklerde olduğu gibi katılımcılara, harcadıkları zaman ve efor için teşekkür etmek adına gereken ödeme ya da diğer teşvik yöntemlerini ayarlayın.

1. Kart setini katılımcıya gösterin. Sitenin ana sayfasında hangi bilgi kategorilerinin yer alması ve bu kategorilerin isimlerinin ne olması gerektiğini bulabilmek için ondan yardım isteyin.

• Açık kart sıralamada, hangi kart gruplandırmalarının katılımcıya mantıklı geldiğini görmek istediğinizi ve katılımcı gruplandırmayı yaptıktan sonra ondan, bu grupları tek tek isimlendirmesini isteyeceğinizi belirtin. Eğer kapalı kart sıralama yöntemini uyguluyorsanız; katılımcıdan, hangi kartların tanımlı gruplara uygun olduğunu belirtmesini isteyin.

2. Katılımcıdan, çalışırken yüksek sesle konuşmasını isteyin. Katılımcının düşüncelerini, rasyonelini ve hayal kırıklıklarını anlamaya çalışın.

3. Katılımcının çalışmasına izin verin. Onu sekteye uğratmamaya özen gösterin ama yüksek sesle düşünebilmesini de cesaretlendirin. Katılımcıya;

• Kart eklemesi için izin verin. Örneğin, linklemeler yapmasına, ilave konular yerleştirmesine izin verin.
• Sitede görmek istemediği konulara ait kartları bir kenara bırakması için izin verin.

4. Eğer sıralama sonunda katılımcının elinde, ana sayfa için çok fazla grup varsa, ondan bazı grupları birleştirmesini isteyin.

5. Katılımcıdan, her kategoriyi isimlendirmesini isteyin.

• Açık kart sıralamada katılımcıya, farklı renklerde bir grup kart verin. Her grubu isimlendirmesi için renkli olan kartı kullanmasını isteyin. Ana ya da ikincil sayfalarda onu, bu içerik gruplarına yönlendirecek hangi kelimeleri görmek istediğini sorun.
• Kapalı kart sıralamada katılımcılara kelime beklentilerini, son kart düzenlemelerini ve diğer takip sorularını sormak, araştırmalarınız için size değerli bir görüş ve gözlem sağlayacaktır. 

6. Son olarak katılımcıya, söz vermiş olduğunuz armağanı vererek ya da ödemeyi yaparak teşekkür edin.

1. İçerik konularınızı listeleyin. Konular cümle ya da kelimelerden oluşabileceği gibi spesifik ya da daha genel olabilir. Sitenizdeki her konu için bir kartın olması size cazip gelebilir, ancak bu gibi bir durumda ‘daha fazlası, daha iyisi demek değildir’. Katılımcı üzerinde oluşturacağınız kavramsal baskıyı hesaba katın. Son kartı da, eline aldığı ilk kart gibi değerlendirmesini istemeniz normaldir. Bu nedenle ideal olarak 50-60 konuyu geçmemeniz önerilmektedir.

2. Kartları, yazılım talimatlarına göre hazırlayın.

3. Katılımcılarınızla çalışmanın bir linkini e-mail olarak paylaşın. Sıralama (açık ya da kapalı) ve sıralama seansının ortalama ne kadar sürede tamamlanabileceği hakkında bilgiler verin.

4. Bir yorum kutucuğu varsa, katılımcılarınızı gözlem ve sorularını paylaşmaları için bu kutucuğu kullanmaya teşvik edin. Katılımcı tarafından gelen soruları anında cevaplayamayacak olsanız bile, bu yorumları kendi analiziniz için kullanabilirsiniz.

5. Katılımcıya söz vermiş olduğunuz armağanı vererek ya da ödemeyi yaparak teşekkür edin.

1. Verilerinizi, analiz için hazırlayın.

• Eğer online kart-sıralama yazılımı kullandıysanız, yazılım talimatlarına başvurun. Yazılım, katılımcı verilerini çeşitli yöntemlerle analiz edecektir.
• Eğer test için fiziksel kartlar kullandıysanız; katılımcının yaptıklarını hızlıca kaydetmek için gruplamanın fotoğrafını çekebilir ya da kartların üzerindeki numaraları kullanabilirsiniz. Katılımcının her bir grup için verdiği ismi ve bu isim altında toplamış olduğu kart sayısını da bir kenara not alın ya da fotoğrafını çekin. Sonrasında, bir sonraki seans için kartları yeniden dağıtabilirsiniz.
  • Kullanıcıların yarattığı detaylı site haritasını bütünüyle görebilmek için, bilgisayarınızda her seansa ait bir dosya bulundurun.
  • Orijinal konu listeniz üzerinden çalışın. Her katılımcının gruplamasını yeniden yaratmak için konuları dağıtın ve her gruplamaya o katılımcının ismini verin.
  • Fiziksel kart sıralama yöntemi kullandıysanız, daha sonra referans almak için biten kart sıralamanın fotoğrafını çekebilirsiniz.

2. Kullanıcı yorumlarına dayalı niteliksel bilgileri analiz edin.

3. Aşağıdakilere dayalı niceliksel bilgiyi analiz edin:

• En sık bir arada görülen kartlar
• Belirli kategorilerde en sık görülen kartlar

4. Daha az detaylı bir sonuç analizi istiyorsanız; farklı seanslardaki benzerlikleri bulmak için, katılımcıların her birinin ismi altında yazan kart numaralarıyla, isim kayıt ve notlarınızı kullanabilirsiniz.

5. Daha detaylı bir analize ihtiyacınız varsa; kartlar arası ilişkileri görmek için Excel tablosu ya da verilerinizi analiz edebilecek diğer yazılımları kullanabilirsiniz.

6. Ekibinizle ve paydaşlarınızla paylaşmak için tüm bulgularınızı bir rapor altında toplayın.

Kart sıralama sonucu yapacağınız veri analizi sonrasında, sitenizin bilgi mimarisini kurmak için gereken bilgiye ulaşmış olmalısınız. Kart sıralama sonuçlarınız, sitenizin navigasyonunu belirlemek için size yardımcı olacaktır.

En İyi Kart Sıralama Uygulamaları:

1. Sınırlı sayıda kart kullanın. Katılımcılardan, içeriğinizin ‘TÜMÜNÜ’ gruplandırmalarını istemek cazip gelebilir ama yorulma ihtimallerini göz önünde bulundurun. Özellikle açık kart sıralama yöntemi için 30-40 adet idealdir.
2. Mümkünse sunum düzeniniz dağınık olsun. Böylece içeriğin her bir parçasının, seans sırasında önceden gruplandırılma şansı olur. 
3. Başlamadan önce katılımcılarınızı, sıralamada gerekecek zaman ve eforu ayarlayabilmeleri için, kart sıralamanın tahmini olarak ne kadar süreceğine dair bilgilendirin.
4. Gruplandırmanızın tamamlanması için gereken katılımcıların size sağlayacağı faydaları hesaba katın. Açık kart sıralama yönteminde mümkünse katılımcılardan kartları isimlendirmeden gruplandırmalarını isteyebilirsiniz. Böylece 1 numaralı uygulamada önerdiğimiz gibi sıralamayı limitlendirmiş olursunuz.
5. Açık kart sıralamayı sürecin 1. bölümü, kapalı kart sıralamayı da 2. bölümü olarak düşünün. Biri, size nelerin bir arada birbiriyle uyumlu olduğunu, diğeri ise isimlendirmelerin, katılımcılarınızın öngörüleriyle ne kadar örtüştüğünü gösterir.

---

Referanslar:

UsabilityNet’s Card Sorting Summary