Web'in Geleceğini UX & SEO ile Birlikte inşa Edelim.
Kategori: UX
UX, kullanıcı deneyimi anlamına gelir ve sürdürülebilir memnuniyetin yanı sıra uzun süreli değer algısı yaratmak için önemlidir.
Kullanıcı Deneyimi Uzmanı nedir?
UX Design, tek seferlik değil, kullanıcı davranışlarına göre sürekli iyileştirmeler yapılması gereken bir süreç.
Görsel olarak sizi rahatsız ediyor olsa bile sadece UI’ı kötü olan bir ürünü, kullanıcılar severek kullanmaya devam edebilirler. Ancak eğer onlara kötü bir UX sunuyorsanız, ne kadar iyi görünürse görünsün ürünü kullanmaktan vazgeçecekler ya da hiç kullanamayacaklardır.
Fixsem, bir Kullanıcı Deneyimi (UX) uzmanını, ürün ve hizmetlerin kullanıcı deneyimini araştıran, tasarlayan ve değerlendiren kişiler olarak tanımlar.
Bazıları kullanılabilirlik testleri veya diğer kullanıcı araştırmaları yaparken uzmanlaşırken, diğerleri ürün, hizmet, yazılım uygulaması veya web sitesi tasarımında diğer sorumlulukların bir parçası olarak UX uygular.
Uygulamada UX
Kullanıcı deneyimi çalışması, ürünü veya hizmeti göz önünde bulunduracak kişilerle (kullanıcılar) ürün veya hizmet tasarlamaya dayanır. Kullanıcılara odaklanma uygulamasına bazen daha özel olarak kullanıcı merkezli tasarım (UCD) denir. UCD çalışmasında odak, bir ürünün planlanması, tasarımı ve geliştirilmesi yoluyla kullanıcılara odaklanır.
Kullanıcı Deneyimi (UX) Öğrenmeye Nasıl Başlayabilirim?
Sadece UX hakkında bilgi edinmek istiyorsanız, MozExpert, podcast , video kaynaklarımızdan bilgi alabilirsiniz veya başkalarıyla konuşma yoluyla öğrenmeyi seviyorsanız, UX hakkında iyi kaynaklar ve diş bağlantılar içerir.
UX Düzeltirsem Ne Olur?
Bir site ne kadar Site içerisinde sorun/görevlerinizi çözerse ve ne kadar verimli bir şekilde yaparsa, o kadar çok kullanıcı siteyi sever. Bu, aramada daha iyi gösterim ve daha fazla trafik çekeceği anlamına gelir.
Mobil Öncelikli Tasarım ve Kullanılabilirlik arasındaki ilişki nedir?
Kullanıcı merkezli metrikler ile mobil öncelikli tasarım arasındaki ilişki, kullanıcıların web’de gezinmek için kullandıkları cihazların özellikleridir. Kullanıcı merkezli metrikler, web sayfalarında daha iyi kullanıcı dostu bir deneyim sağlamak için kullanıcıların koşullarına odaklanır. Daha iyi bir kullanıcı dostu deneyim sağlamak için kullanıcı merkezli metrikler, kullanıcıların cihazlarına ve internet bağlantılarına göre şekillendirilmelidir. Kötü internet bağlantıları ve eski mobil cihazlar için bile iyi bir web sayfası açılışı ve kullanıcı deneyimi sağlamak, daha iyi kullanıcı odaklı metrik performansı ve puanları için bir zorunluluktur. Bu bağlamda, mobil öncelikli tasarım, web sitelerini ağırlıklı olarak mobil kullanıcılar için tasarlayarak ve kodlayarak web siteleri için daha iyi kullanılabilirlik sağlamaya odaklanmalısınız.
Proje planı; ekibin dikkate alması gereken, ekip ve diğer ilgililerin konu, alan, program, kaynak ve teslimler konusunda karar almalarına yardımcı olacak yaklaşımdır.
Disiplinler arası ve doğru yetenekteki insanların bir araya gelmesiyle oluşturulan bir ekip, herhangi bir projenin sorunsuz ve başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için hayati önem taşımaktadır.
Kick-off toplantınızı; sitenizin durumunu, kullanıcı ve organizasyon hedeflerinize bağlı vizyon ve misyonunuzu ve sitenin ilerlemesi için gereken vizyonu tartışmak için kullanın.
Web sitesi gereksinimleri; gerekli fonksiyonlar, kapasiteler ya da web siteniz ve onu yaratmak için planlarınıza dair özelliklerden oluşan bir listedir. Süreç boyunca proje planına odaklanmak ve önceliklendirmek için bir araya gelen farklı türlerde gereksinimler tanımlanabilir.
Harcanacak zaman ve kaynaklar göz önünde bulundurulduğunda kullanıcı deneyimi, proje geliştirme sürecine dahil edilmeli midir? Eğer dahil edilmeliyse, kullanıcı odaklı tasarım (UCD) yaklaşımının değerini nasıl belirlemeli ve organizasyonunuz için bunun iletişimini nasıl kurmalısınız?
Kullanıcı odaklı tasarımın faydalarından söz ederken; yatırımlarınızın geri dönüşünü hesaplamakla birlikte, kullanıcı performans ve memnuniyetini ölçmek için kullanacağınız başarı ölçütlerinden de söz edebilirsiniz.
Dijital Projeler Birer Yatırımdır:
Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Enstitüsü (IEEE), 2005 yılı araştırmalarına göre; Amerika Hükümeti’nin yaklaşık 1200 sivil IT (Bilgi Teknolojileri) projesi için harcadığı 60 milyar dolar ve askeri IT için harcanan 16 milyar dolar da dahil olmak üzere, dünya çapında IT için yılda yaklaşık 1 trilyon dolar harcanmaktadır.
“Bu IT yatırımlarından, IT projelerinin neredeyse %15’i yarı yolda bırakılmıştır ve proje süresinde programcıların neredeyse %50’sinin zamanı, kaçınılmaz bir şekilde işi yeniden ele almakla geçmektedir. Kullanıcı odaklı tasarım uygulamalarını takip etmek; sorunları önceden tespit ederek, erkenden çözüm bulmayı sağlamaktadır.”
HFI, ‘%10’ kurallarını takip etmeyi önermektedir. Bu kuralların temelinde; çalışanlarınızın %10’unun UX profesyoneli olması ve bütçenizin %10’unu UX için ayırmanız gereklilikleri yatar. UCD prensip ve uygulamalarını daha fazla vurgulayarak sürekli gelişme kaydedebilir, kullanıcı ve organizasyonel hedeflerinizle örtüşmemesi sebebiyle işi yeniden yapmanız için gereken maliyet kaybını önleyebilirsiniz.
UX Maliyetinin Geri Dönüşünü Anlamak:
Asgari düzeyde başarı; bir projenin yarı yolda bırakılmayarak, hesaplanan bütçe ve zamanlama dahilinde bitirilmesidir. UX için yapılan maliyet tasarruflarını ve kullanıcı performans ve memnuniyet ölçümlemelerindeki başarıyı da hesaplayarak daha da derine inebilirsiniz.
Yatırım Maliyetinin Geri Dönüşünün (ROI) Hesaplanması:
Bunlara ek olarak hedeflerinizle ilgili başarınızı ölçümleyebilmenizin başka yolları da bulunmaktadır. Bunu, çeşitli performans ve memnuniyet amaçlarınız için belirli hedefler tanımlayarak yapabilirsiniz:
Kullanıcı Odaklı Tasarım Faydalarından tam anlamıyla yararlanabilmek için mutlaka Kullanıcı Odaklı Tasarım Temellerine göz gezdirmekte fayda var.
Kullanıcı Odaklı Tasarım (UCD: User-centered design) süreci, ürünü kimlerin kullanacağını detaylıca anlamaya odaklanarak, tasarım ve geliştirmenin evreleri süresince tüm aşamaları temel hatlarıyla ortaya çıkarmaktadır.
Birçok UCD (kullanıcı odaklı tasarım) yöntemi için uluslararası standartlar esas alınmaktadır. UCD sürecinde, her evre için kullanılması gereken spesifik bir yöntem yoktur.
Kullanıcı Odaklı Tasarım Süreci:
Userfocus‘a göre, kullanıcı odaklı tasarımın temelini oluşturan pek çok prensip bulunmaktadır. Tasarım; kullanıcılar, görevler ve çevreye dair belirli anlayışlara dayanmaktadır; kullanıcı odaklı ölçümleme ile çalışmakta ve gelişmektedir; ve kullanıcı deneyimine (UX) bütünüyle hitap etmektedir. Süreç; tasarım ve geliştirme evreleri boyunca kullanıcıları kapsamakta ve sürekli tekrarlanmaktadır. Ve son olarak, disiplinlerarası yetenek ve bakış açıları da işin içine dahil edilmektedir.
UCD sürecinin temel evreleri aşağıdaki gibidir:
Kullanım içeriğini belirleyin: Ürünü kullanacak insanları tanımlayın, ürünü ne için ve hangi şartlarda kullanacaklar?
Gereksinimleri belirleyin: Ürünün başarılı olabilmesi için gereken iş ihtiyaçlarını ve kullanıcı hedeflerini belirleyin.
Tasarım çözümleri yaratın: Sürecin bu kısmı, taslak konseptten final tasarıma kadar uzanan birkaç aşama ile ele alınabilir.
Tasarımları değerlendirin: Değerlendirme – ideal olarak gerçek kullanıcılarla yapılan kullanılabilirlik testleri ile – yazılım geliştirmenin daha iyi olabilmesi için, en az kalite kontrolü kadar önemlidir.
UCD sürecinin farklı birçok varyasyonu bulunmaktadır. Waterfall (Şelale modeli), Agile (Çevik yazılım modeli) ve diğer farklı yaklaşımlarla birleştirilebilir. Kullanıcı odaklı tasarım süreci, ihtiyaçlarınıza bağlı olarak farklı pek çok metotve görevlerden oluşmaktadır. Geliştirmekte olduğunuz proje, ihtiyaçlarınız, ekip, zaman planı ve çevre gibi faktörler, görevlerinizi ve bu görevleri hangi sırayla gerçekleştireceğinizi belirlemektedir.
Web Analitikleri; web sitesi verilerinin toplanması, raporlanması ve analizi ile ilgilenmektedir.
Web analitiklerinin odak noktası; organizasyonel hedefler ve kullanıcı hedeflerine bağlı ölçüleri belirlemek ve web sitesi verilerini, bu hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını test etmek için kullanarak, kullanıcı deneyimini geliştirmektir.
İçeriğin Test Edilmesi:
Konuya uygun ve etkili web analizi geliştirmek için organizasyonel hedeflerinize ve site ziyaretçilerinizin hedeflerine uygun hedef ve eylem çağrıları yaratmanız; bu hedef ve eylem çağrılarının başarısını ölçmek için de temel performans göstergelerini (KPIs: Key Performance Indicators) belirlemeniz gerekmektedir.
Aşağıda, bilgilendirici bir web sitesinde ölçüm taslağı oluşturmak için bazı örnekler bulabilirsiniz:
Farklı Araçların Kullanımı:
Yukarıdaki tabloda gördüğünüz gibi başarı, farklı temel performans göstergeleri ile ölçülmekte ve farklı araçlar gerektirmektedir. Birden fazla web analitik aracı yönetimi fikri göz korkutsa da; organizasyonel hedefleriniz ve kullanıcı hedeflerinizi ölçmek için ihtiyaç duyduğunuz temel performans göstergelerini (KPI) sadeleştirmeye odaklanarak, doğru görüşler alabilmek için farklı verilere ulaşabilirsiniz.
Web Analitiklerinde En İyi Uygulamalar:
Web analitikleri, niteliksel araştırma ve test etmeyi destekleyicidir. Konuyla ilgili en iyi uygulamalar aşağıdaki gibidir:
Karar verebilmek için veriye dayalı bir ortamı teşvik edin. Amaçlarınızın gerçekleşip gerçekleşmediğini öğrenmek için gereken ilgili verileri topladıktan sonra, KPI’larınızı geliştirmek için neler yapabileceğinizi öğrenin. Hiç trafik almayan yüksek değerli (web sitenizle ilgili kullanıcı geri bildirimlerine göre) içeriğiniz var mı? Sayfada en çok ilgi gören kaynakların kullanıcı ve etkileşim analizleri vasıtasıyla bunun nedenlerini araştırın. ‘Deneyleme ve Test Etme’ araçlarını, farklı çözümler denemek için kullanarak, bu sayfa için en çok etkileşim sağlayacak yolları bulun.
Yalnızca trafik raporları sunmaktan kaçının.Ziyaretler, sayfa önizlemeleri, en çok tıklananlar ya da en beğenilen sayfalarla ilgili raporlamalar, oldukça yüzeysel kalacaktır. Bu durum, geniş kitleler tarafından yanlış anlaşılmalara sebep olabilir; bir sitenin çok fazla trafik alması ya da orada çok fazla zaman geçirilmesi, başarılı olduğu anlamına gelmez. Bu rakamları ustalıkla bildirin; sonuçta 7 milyon ziyaretçi neden sizin başarı programınızla ilgilensin ki?
Her zaman verilerden yola çıkarak görüş bildirin. Herhangi bir veriye dayandırmadan sunduğunuz raporlar, iş ve kullanıcı hedeflerinizden sapmanıza neden olur. Web sitenizi geliştiren ve başarılı olduğunuz alanları göstererek, verilerinizin konunuzla ilgili ve anlamlı olmasını sağlayın.
Raporlama konusunda şipşakçı olmaktan kaçının. Yalnızca ziyaretlere ya da belirli bir zaman dilimine odaklanmak; şu an çevrimiçi olan daha zengin ve komplike web deneyimlerini yakalamanızı sağlamaz. Ziyaretçiler, kullanıcı ömrü değeri ve insanları ve kullanıcıları uzun vadede anlamanızı sağlayan diğer değerler gibi ölçütler; web sitenizin, olgunlaşma sürecinde özellikle geri dönen ziyaretçilerle etkileşime girme konusundaki başarısını ölçümlemenizi sağlar.
İletişim diliniz açık ve net olsun. Verdiğiniz bilgiler tutarlı olsun, hedef kitlenizi tanıyın ve sisteminizin zayıf yanlarını bilerek bunu dile getirin.
Erişilebilirlik, engelli bireylerin bir web sitesi, sistem ya da uygulamadan nasıl faydalanabildiğine odaklanmaktadır.
Erişilebilirlik, site tasarımınızın önemli bir parçasıdır ve geliştirme aşaması boyunca ele alınmalıdır.
Erişilebilirliğin Uygulanması:
Erişilebilir siteler, bilgiyi ‘görme ve duyma’ gibi çoklu duyusal kanallar vasıtasıyla sunarken; site navigasyonu için alternatif ifadelere ve etkileşim için klasik ‘sürükle ve tıkla‘nın ötesinde arayüz tasarımlarına yer vermektedirler: Klavye-odaklı kontrol ve ses-odaklı navigasyon gibi…
Bu gibi çok-duyulu ve çok-etkileşimli yaklaşımlar sayesinde engelli bireyler, aynı bilgiye engeli olmayan bireyler gibi rahatlıkla ulaşabilmektedir.
Erişilebilirliğe Öncelik Vermenin Değeri:
Web sitenizi erişilebilir yaparak, engelli bireyler de dahil olmak üzere tüm potansiyel kullanıcılarınızın, iyi bir kullanıcı deneyimi edinmelerini ve bilgiye kolaylıkla ulaşabilmelerini garanti altına almış olursunuz. Erişilebilirlik sayesinde, tüm kullanıcılar için sitenizin kullanılabilirliğini de geliştirmiş olursunuz.
“Erişilebilirlik; mobil web tasarımı, cihaz bağımsızlığı, çoklu etkileşim, kullanılabilirlik, daha yaşlılar için tasarım ve arama motoru optimizasyonu (SEO) gibi diğer temel konularla da örtüşmektedir. Çalışmalar; ulaşılabilir web sitelerinin daha iyi arama sonuçlarına, daha düşük bakım maliyetlerine ve daha yüksek hedef kitle erişimine sahip olduklarını göstermektedir.”
W3C (World Wide Web Consortium: Dünya Web Konsorsiyumu)
Erişilebilir İçerik için En İyi Uygulamalar:
Dijital içerik üretiminde aşağıdaki maddeleri mutlaka göz önünde bulundurmalısınız:
Renk unsurunu, navigasyonel bir araç ya da parçaları birbirinden ayırt etmek için kullanılan tek yol olarak düşünmeyin.
İmajlarınız, kod içerisinde bir alt metne sahip olmalıdır; karışık imajların yanında daha kapsamlı açıklamaları olmalıdır (imajınıza en yakın paragraf içerisinde başlık ya da tanımlayıcı özetler kullanabilirsiniz).
Siteniz; mouse ya da klavye ile ulaşılabilir, ses-kontrol sistemleriyle çalışılabilir bir fonksiyonellikte olmalıdır.
Eğer sitenizde video varsa, sesini senkronize altyazı ile görselleştirmelisiniz.
Sitenizde ‘Atla‘ navigasyon özelliği olmalıdır.
Sitenizde ikinci bir duyu kanalı açmanız, engelli bireylerin eşit ya da pozitif bir deneyim sahibi olacağını garantilemez. İkinci kanalı tasarlarken, hedef kitleyi de içeriği de göz önünde bulundurmanız gerekmektedir. Diğer bir deyişle ‘ikinci kanal’, ‘ikincil’ olarak algılanmak zorunda değildir.
